Manifest van een transcyclist

De ‘pseudo - openbare ruimte’ en verkeersveiligheid. Een groot moreel probleem met bereikbare oplossingen.
Over de afweging tussen veiligheid en vrijheid:
‘dwingende preventie’

Tijdens een nachtelijke fietstocht in de lente van 2017 maaide een ‘in slaap gevallen’, dronken automobiliste me genadeloos van mijn fiets.
De persoon die mij omverreed, beschouwde de weg naar haar bestemming blijkbaar niet meer als een ruimte waarin verantwoordelijkheid ten opzichte van andere mensen moet worden in acht genomen. Het feit dat we ons insluiten in afgesloten, levensgevaarlijke boxen die we auto’s noemen, vergroot de afstand tussen mensen buitensporig. Hoe groter de afstand, hoe kleiner het mededogen. Zwaargewond zijn voor het leven is de prijs die ik hiervoor moet betalen.
Het gevoel van nabijheid is een belangrijke, bijna noodzakelijke voorwaarde voor respectvol gedrag tussen mensen. In het verkeer blijkt dat gevoel vaak onhaalbaar. Er zijn dus extra, verstandige normen nodig om dat respect af te dwingen als we minder verhalen van slachtoffers willen hebben.
Ik sta voor de grote uitdaging om in enorm moeilijke omstandigheden de connectie met de positieve en waardevolle kanten van het leven te bewaren. Ik ervaar dat dit streven voor een langdurige uitdaging gesteld wordt. Ik voel gelukkig de vastberadenheid om alsnog een waardevolle levensloop te willen realiseren. Ondanks de vele, stevige en blijvende beperkingen werd ik vooruitgangsoptimist. Dat is mijn maatschappelijke bijdrage en persoonlijke ode aan het moderne leven.
Menselijk gedrag in het verkeer is gevaarlijk. Het morele niveau is er bedroevend laag. Ik verzet me hiertegen.
Ik pleit, bij gebrek aan een betrouwbare vrije wil wat verkeerssituaties en verkeersveiligheid betreft, voor een verplicht alcoholslot voor alle door mensen bestuurde motorvoertuigen. Bovendien lijkt een zo uitgebreid mogelijke Artificieel Intelligente snelheidsbeperking op ons volledige wegennet me een noodzakelijke ingreep.
Het is een radicale mening, maar wel een rationele die enigszins tegen mijn eigen vrijgevochten intuïtie ingaat.
Ongevallen op de weg is, volgens cijfers op our world in data, als oorzaak verantwoordelijk voor het grootste aantal doden van allemaal, afgezien van 11 verschrikkelijke ziekten. Ze overtreffen onder meer dood door verdrinking, moord, brand, terrorisme of natuurrampen. Dat is niet minder dan een schande. Ook gelet op de enorme hoeveelheid gewonden die ons verkeer bovenop de dodentol veroorzaakt.
De meeste transportmiddelen zijn dus efficiënt maar passen niet bij onze zintuigen of psychologische vaardigheden. Dus dalen de cijfers van doden in het verkeer niet.
Mensen die functioneren onder tijdsdruk, hebben vaak niet de nodige energie op voorraad om nog sociaal wenselijk rijgedrag te kunnen vertonen.
Terug op de fiets durven richting werk, als net overlevend verkeersslachtoffer, om dan in gevaar te worden gebracht door een schoolbus in overdrive of een mens met tunnelzicht in een oververhitte drivers seat, is het recept om op te geven. Dat gebeurt vaker dan soms tijdens mijn fietstocht naar het werk die heen en terug ongeveer 18 km lang is.
Maar dat weiger ik. Ik wil alles doen behalve stranden.
Het grote aantal verkeersslachtoffers is een pervers neveneffect van ons gebruik van de ‘openbare weg’ als louter instrument.
Er zijn enorm veel verkeersslachtoffers en een ongeval overleven heeft vaak minstens even complexe, moeilijke en negatieve gevolgen dan sterven in het verkeer. Het leed is groot en duurt (levens)lang. Ik ben zelf een persoon in deze situatie.
Mijn centrale argument gaat als volgt: De systemische ontmenselijking van alle andere weggebruikers is de dieperliggende oorzaak van dit morele debacle. Machinale dehumanisering op grote schaal verankert doodslag al decennia in onze openbare ruimte. Als we er nu niets aan doen zal deze rampzalige ‘Value Lock - In’ nog eeuwen standhouden.
De openbare weg krijgt in onze samenleving te weinig intrinsieke waarde.
Afstand en vervreemding zijn centrale kenmerken geworden van onze verbindingsroutes.
Anders dan de weg zelf, heeft de auto wel meer dan een functionele waarde voor veel mensen. Het ding vertegenwoordigt een belangrijk onderdeel van de identiteit van veel mensen.
Ondanks de grote functionaliteit en intrinsieke waarde van de auto gaat het vaak te snel. Knoop  en kruispunten blijken meer dan wenselijk ‘accidents waiting to happen’. Dit ondanks verregaande ingrepen in de infrastructuur en het repressief afdwingen of preventief verduidelijken van de verkeersregels.
Het feit dat we veel alcohol drinken, is fijn voor onze socialising skills. Maar in dit verband ook een enorme verliespost.
Hoewel ongevallen een veel voorkomend en dus ‘eenvoudigweg’ voorspelbaar rampscenario vertegenwoordigen, blijven mensen kampen met een hardnekkig zelfoverschattingsprobleem. Ze zijn te optimistisch over hun rijvaardigheden. Bijna iedereen denk dat de eigen rijkunst beter is dan gemiddeld. Dat kan natuurlijk niet kloppen. Het is een denkfout.
Het lijken zinvolle ingrepen om de inrichting van de openbare weg en de aangename beleving van de persoonlijke op wieltjes lopende cocon nog meer op elkaar af te stemmen.
Hypothese: inzetten op het verminderen van  tegenstelling tussen de functionele pseudo - openbare weg en de private blikken vooruitgangsdoos, zal het algemeen welzijn aanzienlijk verbeteren. Het gedrag van mensen primen richting defensief rijden. Maar hoe dan?
Eén van de moeilijkst te verwerken vaststellingen, is het besef niet of nooit gezien te worden. Dat is voor iedereen onverdraaglijk. In onze pseudo – openbare ruimte is dat vaak letterlijk zo, ondanks de straatverlichting en het licht van de zon.
Dit gezegd zijnde, ben ik over vooruitgang onder de vorm van moreel voortschrijdende inzichten wat betreft verkeersveiligheid niet bijzonder optimistisch. Mensen zullen onvoldoende vanuit morele overtuiging hun gedrag in het verkeer aanpassen. We moeten dus een verplichte gedragsverandering realiseren. Achteraf zal het morele argument ‘we moeten de zwakkere weggebruikers altijd optimaal beschermen’ vanzelf ingang vinden. Want gedragsverandering verandert overtuigingen meer dan dat overtuigingen ons gedrag veranderen. En het is nooit te laat voor gedragsverandering.
Geheel tegen mijn eigen vrijgevochten temperament in, pleit ik dus voor verregaande vrijheidsbeperking in het verkeer door slimme technologie.
Vrijheidsgevoelens uit handen geven aan slimme systemen.
Elke sterke weggebruiker heeft de morele plicht om dit te aanvaarden, los van het feit dat zwakke weggebruikers ook moeten opletten.
We hebben vandaag de unieke kans, door de huidige revoluties op vlak van Artificial General Intelligence, om betere morele normen en systemen voor rest van de toekomst te verankeren. Zodat er nooit meer zoveel vermijdbaar leed ontstaat in ons verkeer.
 
Het is een druppel op een hete plaat, maar ikzelf ben alleszins bereid om vrijheidsgevoelens op te geven voor de veiligheid van andere weggebruikers. Ik zal blijven gaan en staan waar ik wil, maar zal aanvaarden dat me dat onmogelijk wordt gemaakt als ik niet nuchter ben. Ook de controle over mijn eigen snelheid wil ik uit handen geven aan dwingende preventie, opgelegd door een democratisch verkozen wetgever.
Ik pleit dus voor een rationeel waardenkader dat ook pragmatisch is. Vanuit het schadebeginsel verdedig ik met mijn voorstel een negatieve invulling van het vrijheidsbegrip in verkeerssituaties. Vanuit het positief ingevulde beginsel ‘wederkerige veiligheid’ dicteert mijn visie bepaalde plichten en verantwoordelijkheden van elke persoon die een zich op de openbare weg begeeft met een zelf bestuurd, gemotoriseerd voertuig.